I. Atala. Ararteko erakundearen jarduera kopurutan
1. Oharrak eta datu orokorrak
2. Arreta zuzeneko bulegoen jarduera (bisitak eta telefono bidezko kontsultak)
1. Hizkuntz eskubideak eta kultura
2. Hezkuntza
3. Ogasuna
4. Herrizaingoa
7. Herri lanak, garraioak eta azpiegiturak
8. Jarduera ekonomikoaren antolamendua
9. Herri-administrazioen zerbitzuko langileak
10. Animaliak babestea eta edukitzea
11.?Herri-administrazioen araubide juridikoa, ondasunak eta zerbitzuak
14. Lana eta gizarte segurantza
15. Hirigintza eta lurralde antolamendua
16. Etxebizitza
III. Atala. Arartekoaren jarduerak arreta publikoa behar duten taldeak babesteko
2. Emakumeen berdintasuna eta osotasuna
3. Ezintasunen bat duten pertsonak
5. Espetxeratuak
7. Ijitoak eta beste gutxiengo kultural batzuk
8. Etorkinak
9. Lesbiana, gay, bisexual, transgenero eta transexualak
10. Adinekoak
11. Talde terroristen biktimak
7. Inkomunikatutako atxiloketaren eremuko berme sistemari buruzko azterlana eta hobekuntza proposamenak (testu osoa web orrian)
VII. Atala. Arartekoaren berrikuntza jarduerak
10. Atala. Ondorioak Oinarrizko eskubideen eta askatasunen egoeraEuskadin, admnistrazioaren jardueraren arabera
10. Atala. Ondorioak Oinarrizko eskubideen eta askatasunen egoeraEuskadin, admnistrazioaren jardueraren arabera
Espainiako Konstituzioaren 17. artikulua
"1. Per tsona orok du askatasunerako eta segurtasunerako eskubidea
. Inori ezin zaio askatasuna kendu, artikulu honetan eta legeak aurreikusitako kasuetan ezar tzen denari jarraituz ez bada.
2. "Aurreneurrizko atxilo tzea ezin daiteke egitateak argi tzeko ikerketek zenbat iraun behar eta hori baino luzeagoa izan; betiere, gehienez hirurogeita hamabi ordu igaro ondoren, atxilotua askatua izango da, edo, bestela, agintari tza judizialaren esku geratuko da".
3. "Atxiloturik dagoen per tsona orori berehala jakinarazi beharko zaio, berak uler tzeko moduan, zer eskubide dituen eta zein diren atxilotzeko arrazoiak, eta ezin behartuko da deklara tzera. Berma tzen da atxilotuak abokatuaren lagun tza izango duela poliziarekiko egitekoetan eta egiteko judizialetan, legeak ezarritako moduan".
4. ‘Habeas corpus’ prozedura arautuko du legeak, legez kontra atxilotutako per tsona guztiak epailearen eskuetan berehala uzteko. Era berean, legeak ezarriko du behin-behineko kar tzelera tzearen gehienezko iraupenaren epea".
Azken urteetan, adingabeek eta gazteek poliziaren aldetik tratu desegokia jaso izana edo poliziaren dependentzietatik kanpoko egindako ekintzetan Udaltzaingoaren edo Ertzain tzaren agenteek gehiegizko indarra erabili izana salatu duten hainbat kexa jaso ditugu. Horietako asko, berriro ere, etorkinekin lotutakoak izan dira eta poliziaren jarduna alderdi horrekin lotu dute. Bilbori dagokionez, azken kexa ia-ia guztiak etorkin populazioaren presentzia handia duen San Frantziskoko auzoaren inguruan gauzatu diren ekintzekin egon dira loturik.
Talde honetako kexek berriz azaleratu dituzte erakunde honek behin eta berriro azpimarratu dituen arazoak, hala nola: ikerketa falta edo behar beste ez ikertu izana, indarraren erabilpenaren kontrola, lehenengo kalifikazio judizialetik faltatzat jotzen diren jokabideen ondoriozko atxilotzeak, pertsona interesdunek agenteekiko desobedientziagatiko salaketa baten formulazioa pertsona horiek poliziaren jarduera zalan tzan jarri dietela pentsatzen dutela, atestatu eta salaketen edukia ez datorrela bat errealitatearekin eta lekukoen presentzia.
Berriro ere azaleratu dute horrelako egoerak detektatzeko eta berriz gertatzea ekiditeko eta agenteak ordenamendu juridikoak atestatu edo salaketa bat egiteko ematen dien ahalmenaz gehiegi baliatzea prebenitu eta kontrolatzeko eman ditugun gomendioetan aipatu ditugun prebentzio eta kontrolerako mekanismoak ez direla betetzen ari.
Era berean, atxiloketa ez inkomunikatuekin lotutako kexak aurkeztu dira. Horiek honako alderdi hauei buruzkoak izan dira besteak beste: horien iraupena, batzuetan atxilotua atzerritarra izateagatik, letratuaren laguntza izateko eskubidea eta atxiloketa jakinarazteko eskubidea urratu izana, eta gorputz-erregistroa egitean guztiz biluztu izana.
Era berean, pertsona atxilotuei elikagaiak non eman behar zaizkien eta eginbide posibleak non gauzatu behar diren argitzeko irizpide orokorrak ezarri behar ditu, baita otorduen ordutegia eta kopurua ere. Irizpide horiek ez betetzea behar bezala justifikatu behar da.
Atxiloketa-zentroek egoitza espezifikoak eduki behar dituzte adingabeentzat eta atxiloketaren erregistroko liburu berezia izan behar dute haientzat.
Atxiloketarekin lotutako erregistroek eta gainerako dokumentuek fideltasun eta zehaztasun osoz islatu behar dute jarduera nola gauzatu den. Arreta handiz bete behar dira, eta horien edukian desadostasunak ez egotea ziurtatu behar da. Eskubideen informazioari buruzko aktetan jasota geratu behar da pertsona atxilotuari leporatzen zaizkion gertakizunak zein diren jakinarazi zaiola.
Atxiloketa inkomunikatuari dagokionez, atxiloketa mota honi dagokion berme sistemari buruzko azterlana min tzagai izanik, proposamen ugari egiten dira, tartean atxiloketak ikus-entzunezko grabazioekin hornitzekoa.
Horrela, abokatu-laguntzaren arloari dagokionez, inkomunikatutako atxilotuak atxilotzen duten lehen unetik edukitzea ofizioz izendatutako abokatua eskuratzeko aukera, eta atxilotuari galdeketarik ez egitea bere abokatua aurrean ez bada.
Auzitegiko osasun-azterketei dagokienez, azpimarratu beharra dago osasun-azterketa tortura eta tratu txarren prebentziorako tresna oso garran tzitsua dela. Ezinbestekoa da, eraginkorra izan dadin, agintari judizialen eta auzitegiko medikuen arteko koordinazioa. Komenigarria litzateke aukera ematea atxilotuak berak izendatutako mediku batek aztertzeko, auzitegi medikuaren azterketa eskuratzeaz gain eta haren aurrean.
Atxilotuak beste pertsona bati, batik bat bere familiari, atxilotuta dagoela jakinarazteko eskubidea atxiloketen oinarrizko bermeetako bat da.
Badira atxiloketetako bermeak areagotzeko garran tzitsuak diren polizia jarduera batzuk ere, atxilotuarekin praktikatutako diligentzia guztien erregistroa eta atxiloketan parte hartzen duten agenteen identifikazioa, besteak beste.
Saihetsi beharra dago atxilotua burua estalita izatea eta posizio behartuak hartzera derrigor tzea, baita gaueko loa behin eta berriz etetea ere.
Ekintza polizial baten lekuko ziren bi emakume atxilotzea ustezko desobedientzia delitu larri bat egiteaz akusatuta aski ebidentzia izan zen ikusteko poliziek –kasu honetan, udaltzainek– ez dituztela irizpide batzuk jarraitzen, prebentzioa indartzeko asmoz, erakunde honek izaera orokorreko gomendio batean azaldu zituenak, hain zuzen. Pertsona horien kexa zen atestatuak ez zuela gertatuaren errealitatea isla tzen, ez zitzaiela abokatu-laguntzarik eskaini, eta ezin izan zietela euren familiei jakinarazi atxilotuta zeudela. Gainera, atxiloketa burutzeko ekintzek, izatekotan, falta bat eragingo zuketen gehienez ere, baina ez zen gertatutakoa argitzeko barneko ikerketa nahikorik abian jarri.
Azkenik, azpimarratu beharra dago Ertzaintzaren atxilo-etxe bitara egindako bisitetan ikusi dugula oraindik ez dituztela adingabeen atxiloketak erregistratzeko liburu espezifikorik erabiltzen oraindik.